Chương XXVIII

Ricin đã đột nhập cửa hàng người thợ sửa giày. Lúc sáng sớm. Đèn còn chưa ai bật. Thoạt đầu anh không nhìn thấy một ai. Anh bước lại quầy, bàn tay lướt trên những cốt giày xếp thành dẫy dài. Một tiếng rên khiến anh giật nảy mình. Anh rụt tay, quay lại. Sau lưng anh, trong một góc tối, bà mẹ ngồi trên một cái ghế bành. Miệng bà nhăn nhúm biểu lộ nỗi đau đớn cùng cực. Bà nhắm mắt lại, cứ như bà bị xúc phạm, cứ như Ricin bắt gặp bà khỏa thân. Người thợ sửa giày xuất hiện trong khung cửa. Một cái chăn kẹp dưới nách. Con chó theo sau. Người thợ sửa giày nhảy bổ tới, đứng chắn giữa người khách và bà già. Con chó lại nằm bên ghế người mẹ. Ricin nhận ra một khoảng trống kì lạ. Anh mở lớn hai mắt, nhưng đằng sau hai chân người thợ sửa giày anh không thấy hai chân bà cụ. Người thợ sửa giày hỏi anh cần gì. Anh chỉ bừa một đôi cốt giày bằng gỗ. Người thợ sửa giày vẫn đứng yên tại chỗ; ngó Ricin một cách hằn thù, hai hàm nghiến chặt, hắn bảo anh cứ việc lấy hàng rồi để tiền trên quầy. Phía sau, tiếng bà cụ rít lên. Ricin lấy đi đôi cốt giày. Ra đến cửa, anh quay lại. Anh trông thấy bà cụ giật áo con. Anh trông thấy người thợ sửa giày cúi xuống với mẹ, giở tấm chăn đắp lên khoảng trống chỗ phải là hai chân bà. Bà mẹ chỉ là một khúc thân đặt trên ghế. Ricin bảo, Thằng cha sửa giày chỉ có con chó và một nửa bà mẹ. Hắn chỉ muốn có em thay thế. Hắn muốn một người đàn bà nguyên vẹn, một người đàn bà có đủ hai chân và hắn đi đâu cũng đi theo như con chó.

Buổi tối, lúc ra khỏi nhà, tôi không thấy bóng dáng người dắt con chó. Hắn đã đóng cửa hàng sớm hơn thường lệ. Ricin bảo, Anh đã làm thằng cha sửa giày sợ. Bây giờ đến lượt anh quấy rối hắn.

Những ngày sau, người dắt con chó không còn chầu chực trước cửa chung cư. Ricin đã mua một đôi giày đàn bà màu đen, anh gửi tôi giữ một chiếc, đập gẫy gót chiếc kia và lúc nào cũng mang theo, gồ lên trong túi áo khoác. Trong khi chờ dịp lại đẩy cửa vào hiệu sửa giày, anh rình mò. Anh không rời khu phố tôi nữa, cứ sáng sớm đến quán cà-phê đối diện hiệu sửa giày, tìm chỗ có thể ngồi quan sát mà không ai để ý; anh canh chừng mọi động tĩnh của người dắt con chó và nửa bà mẹ của hắn. Bà già không có ghế đẩy. Người thợ sửa giày ẵm bà. Mỗi sáng, hắn đậu xe trước cửa hiệu, tới kéo cửa và chưa bật đèn đã trở lại xe, ẵm mẹ vào. Không bao giờ hắn quên đảo mắt ngó chung quanh xem đường phố có vắng không. Bà già úp mặt vào vai con, bà sợ người qua đường nhìn thấy. Hắn đặt bà vào chiếc ghế bành, trở lại xe lấy cái chăn. Hôm Ricin vào trong hiệu, người thợ sửa giày dắt chó đi dạo ngoài phố trước cửa chung cư tôi ở mà quên đắp chăn cho mẹ. Suốt ngày, nửa bà mẹ ngự trị trong góc cửa hàng. Con chó nằm bên bà, người con làm việc sau quầy. Một cảnh đơn sơ, bình lặng, Ricin bảo. Thỉnh thoảng, khúc thân bà hoàng ra dấu, người thợ sửa giày rời ghế đứng lên, ẵm bà vào phòng trong. Đến trưa, hắn lấy bộ chân xếp, lắp một cái bàn nhỏ, bày lên những món ăn hắn đã nấu ở nhà mang tới. Đôi khi Ricin thấy bà già lắc đầu, không chịu ăn, và người con lấy thìa xúc cho mẹ. Chỉ có một món bà già ăn một cách thèm thuồng : bánh ngọt con bà đưa bà mỗi sáng. Hắn đặt mẹ vào ghế, và, trước khi dắt chó đi dạo, mua bánh ở góc phố. Bà già nôn nóng đợi con về. Bà xé giấy bọc và tức thì ăn nhồm nhoàm. Người thợ sửa giày dắt chó đi ra. Người thợ sửa giày, Ricin bảo, cho mẹ gặm đồ ngọt, rồi, lương tâm yên ổn, tản bộ trước cửa chung cư nhà em. Anh thấy hắn tất tưởi chạy đến phố em ở, thấy bà già ăn bánh ngấu nghiến. Bà ăn một cách thèm thuồng, nhặt những vụn bánh rơi trên chăn, liếm mép. Đó là lúc duy nhất trong ngày, qua cửa kính, mặt bà lộ vẻ hài lòng. Con bà vừa về tới, tức thì bà trở lại với bộ điệu trịnh trọng của khúc thân nữ hoàng. Bà ngồi thật thẳng trên ghế. Thỉnh thoảng bà ngửa đầu ra sau. Bà nhắm mắt tin tưởng. Con bà có đấy, trông chừng cho bà. Ricin quan sát người thợ sửa giày và bà mẹ đã nhiều ngày, anh chờ một biến cố. Anh chờ một chuyện gì đó sẽ trục trặc. Sáng nay, một chuyện trục trặc đã xảy ra. Trên ghế, bà cụ ngủ thiếp một lúc, đầu ngửa ra sau. Rồi bà mở mắt, tin tưởng, như thường lệ. Bà mở mắt, nhưng lần này bà thấy người thợ sửa giày không trông chừng cho bà, không cắm cúi làm việc, nhưng nhìn ra ngoài phố. Bà biết rằng, trừ khi tiếp khách hàng hay ngó về phía bà để đón trước ý muốn của bà, con bà miệt mài làm việc chẳng bao giờ ngẩng đầu lên, con bà chẳng hề nhìn người qua đường. Bà nhắm mắt tin tưởng, bà mở mắt và bắt gặp con bà lừa dối bà. Bà ngoái nhìn ra phố, bà trông thấy em từ hiệu bánh bước ra, chính cái hiệu, Ricin bảo, người thợ sửa giày đến mua bánh ngọt cho bà. Bà thấy em đi qua trước cửa, tóc lộng gió và bước chân thoăn thoắt. Con bà đã ngừng tay nhìn em đi qua. Suốt buổi sáng, bà trừng trừng nhìn người thợ sửa giày, khiến hắn phải chúi mũi xuống mấy đôi giày. Đến trưa, như mọi ngày, người thợ sửa giày kê cái bàn nhỏ và ngồi trước mặt bà. Ricin bảo, Anh thấy bà già ăn ngấu ăn nghiến. Xong bữa, người thợ sửa giày dọn bàn, chuẩn bị dắt chó đi. Bà mẹ gọi giật lại. Hắn hấp tấp vào phòng sau đem ra một cái thau. Bà già cúi xuống, nôn thốc nôn tháo. Bà đã hiểu cả. Bà đã hiểu vì sao thời gian gần đây con bà lúc nào cũng vội vã, sáng, trưa, chiều, bỏ bà, dắt chó đi. Bà đã hiểu vì sao mỗi sáng hắn mua bánh ngọt cho bà. Bà đã hiểu bà không còn là bà hoàng nữa. Hắn không còn ẵm bà như người ta ẵm trẻ, nhưng như mang một gánh nặng; hắn không còn gượng nhẹ đặt bà xuống, nhưng chỉ muốn cho xong. Hắn không còn ẵm bà nữa, hắn chịu đựng bà; hắn không đặt bà xuống ghế, hắn tống khứ bà.