Tập 1 - Chương 20

Anh Collins không được yên tĩnh lâu để trầm ngâm tán thưởng cuộc tình thành công của anh. Bà Bennet đã quanh quẩn ở tiền sảnh để xem hồi kết của cuộc chuyện trò, ngay sau khi thấy Elizabeth mở cửa bước ra, đi nhanh qua bà hướng về cầu thang, bà bước vào phòng ăn sáng và chúc mừng anh và bà với lời lẽ dịu dàng về viễn cảnh hạnh phúc của mối quan hệ gần gũi hơn giữa họ. Anh Collins đón nhận và đáp lại những lời chúc với cùng niềm vui, rồi kể lại cho bà nghe tinh thần cuộc trao đổi với Elizabeth, với kết quả anh tin rằng anh có mọi lý do để hài lòng, vì việc cô khước từ chỉ là phản ứng tự nhiên của tính khiêm tốn bẽn lẽn và tế nhị thật sự trong tư cách của cô.

Tuy nhiên, lời anh nói khiến bà Bennet ngạc nhiên. Đáng lẽ bà cảm thấy vui như anh mà tin rằng cô con gái bà từ khước là vì có ý khích lệ anh thêm, nhưng bà không dám tin vào việc này, và không đặng đừng phải nói ra.

- Anh Collins, nhưng theo chuyện này, Lizzy cần được giãi bày. Tôi sẽ trực tiếp nói chuyện với nó. Nó là đứa con gái rất bướng bỉnh ngốc nghếch và không thấy ra những lợi ích cho nó; nhưng tôi sẽ cho nó thấy.

- Tôi xin lỗi phải ngắt lời bà, nhưng nếu cô ấy đúng là bướng bỉnh ngốc nghếch, tôi không rõ liệu cô sẽ là một người vợ đáng mơ ước của một người trong hoàn cảnh của tôi hay không, người mong tìm hạnh phúc trong hôn nhân. Vì thế, nếu cô thật tình từ khước tôi, có lẽ tốt hơn không nên ép buộc cô phải chấp nhận tôi, vì nếu bị trái ý cô không thể mang lại hạnh phúc trọn vẹn cho tôi.

Bà Bennet nói, lo lắng:

- Anh ạ, anh đã hiểu sai ý tôi. Lizzy chỉ bướng bỉnh trong việc như thế này. Trong mọi việc khác, nó đều ngoan hiền nhất. Tôi sẽ trực tiếp nói chuyện với bố nó, chúng tôi sẽ sớm thu xếp với nó, tôi tin chắc vậy.

Bà không cho anh thời giờ để trả lời, vội vã đi tìm ông chồng và kêu lên khi vừa vào phòng đọc sách:

- Ông ơi, tôi cần ông ngay bây giờ, chúng tôi đang bị náo động. Ông phải đến khuyên Lizzy lấy anh Collins, vì con nhỏ nhất định không lấy anh ấy, và nếu ông không nhanh chân, anh ấy sẽ thay đổi ý định và không thèm lấy con nhỏ.

Ông Bennet ngước mắt lên khỏi trang sách khi bà đi vào, nhìn bà chăm chăm điềm tĩnh mà không tỏ vẻ gì quan ngại và càng không thay đổi khi bà nói. Khi bà dứt tiếng, ông nói:

- Tôi không hiểu ý bà. Bà đang nói đến chuyện gì thế?

- Chuyện anh Collins và Elizabeth. Lizzy tuyên bố không chấp nhận anh Collins, và anh Collins bắt đầu nói rằng anh sẽ không muốn cưới Lizzy.

- Tôi phải làm gì đây trong tình cảnh này? Dường như đấy là chuyện vô vọng.

- Ông phải đích thân nói chuyện với Lizzy. Nói với nó rằng ông muốn nó lấy anh Collins.

- Hãy kêu con nhỏ xuống đây. Nó sẽ nghe theo ý kiến của tôi.

Bà Bennet nhấn chuông, cô Elizabeth được gọi đến phòng đọc sách. Ông gọi khi cô xuất hiện:

- Đến đây, con. Bố gọi con đến vì có một việc quan trọng. Bố nghe nói rằng anh Collins đã ngỏ lời cầu hôn với con. Có đúng thế không?

Elizabeth trả lời rằng đúng:

- Được lắm, và con đã khước từ lời cầu hôn phải không?

- Đúng vậy, thưa bố.

- Được lắm. Bây giờ chúng ta đi vào vấn đề. Mẹ con muốn con chấp thuận. Có phải thế không hở bà?

- Đúng thế, nếu không tôi sẽ không bao giờ nhìn mặt nó.

- Thế là có một chọn lựa vô phúc trước mắt con đấy. Elizabeth. Từ ngày hôm nay trởi đi, con sẽ trở thành người xa lạ với bố hoặc với mẹ. Mẹ con sẽ không bao giờ nhìn mặt con nữa nếu con không chịu lấy anh Collins, và bố sẽ không bao giờ nhìn mặt con nữa nếu con chịu.

Elizabeth không thể nén cụ cười mỉm khi nghe một câu kết luận như thế ngay vào lúc khởi đầu. Nhưng bà Bennet thất vọng não nề vì trước đấy bà tin rằng ông chồng sẽ đồng ý với bà.

- Ông có ý gì khi nói như thế? Ông đã hứa với tôi sẽ ép con nhỏ lấy anh ấy.

- Bà ạ, tôi xin bà hai đặc ân nhỏ. Thứ nhất: bà cho phép tôi được tự do sử dụng đầu óc hiểu biết của tôi về vụ việc, và thứ hai: sử dụng phòng đọc sách. Tôi sẽ rất vui được tiếp tục đọc sách càng sớm càng tốt.

Tuy thế, dù thất vọng về ông chồng, bà vẫn không chịu từ bỏ ý định. Bà lại nói chuyện với Elizabeth, lần lượt khuyến cáo và đe dọa cô. Bà muốn Jane theo phe bà, nhưng Jane từ chối với mọi mềm mỏng có thể được, và Elizabeth đáp lại những tấn công của bà đôi lúc bằng tư thái nghiêm chỉnh thật sự, đôi lúc bằng lời lẽ bông đùa vui tươi. Mặc dù thái độ của cô thay đổi, nhưng cô luôn cương quyết.

Trong khi ấy, anh Collins đang một mình suy tư về những gì đã xảy ra. Anh nghĩ về anh quá cao nên không thể hiểu được động lực nào khiến cô em họ của anh khước từ anh. Mặc dù lòng kiêu hãnh của anh bị thương tổn, anh không cảm thấy đau khổ theo cách nào khác. Tình cảm của anh đối với cô chỉ là qua nhiều tưởng tượng, và tình cảnh cô đáng bị bà mẹ trách mắng ngăn cản cảm nghĩ hối tiếc của anh.

Trong khi gia đình còn đang chộn rộn, Charlotte Lucas đến thăm họ. Ở tiền sảnh cô gặp Lydia, bước đến cô, to nhỏ:

- Em mừng thấy chị đến, vì đang có chuyện vui vui ở đây. Chị có biết việc gì xảy ra sáng nay không? Anh Collins cầu hôn với Elizabeth, và chị ấy không chấp thuận.

Trong khi Charlotte không kịp trả lời, Kitty đi đến báo cho cô hay cùng tin. Ngay khi họ vừa vào phòng ăn sáng, nơi bà Bennet ngồi một mình, là bà cũng bắt đầu với cùng vụ việc, mong cô Lucas cảm thông với bà, khẩn khoản xin cô thuyết phục cô bạn Lizzy nên đáp ứng với lòng mong mỏi của gia đình. Bà thêm, với giọng u sầu:

- Cô Lucas, xin cô hãy giúp tôi vì không ai đồng ý với tôi, không ai theo phe tôi, tôi bị đối xử một cách tàn nhẫn, không ai cảm thông cho thần kinh của tôi.

Trong khi Charlotte chưa kịp trả lời, Jane và Elizabeth cùng bước vào. Bà Bennet tiếp tục:

- À, cô nàng đến đây rồi, xem ra không hề quan tâm và không còn màng đến chúng tôi nữa, miễn là nó có thể sống theo ý nó, Nhưng cô Lizzy ạ, tôi cho cô biết, nếu cô cứ khăng khăng từ chối mọi lời cầu hôn theo cách này, không bao giờ cô có thể kiếm một tấm chồng – và tôi không biết ai sẽ lo cho cô khi bố cô qua đời. Tôi sẽ không thể lo cho cô – và tôi cảnh cáo cô như thế đấy. Kể từ hôm nay, tôi không còn dính dáng gì đến cô nữa. Tôi đã bảo cô trong phòng đọc sách, cô biết đấy, rằng tôi sẽ không bao giờ nói chuyện với cô nữa, rồi cô sẽ thấy tôi làm đúng như lời tôi nói. Tôi không thích nói chuyện với con cái không biết vâng lời. Thật ra không phải tôi thích nói chuyện với bất cứ ai. Những người bị khủng hỏang thần kinh như tôi không thích nói tí nào. Không ai có thể hiểu tôi khổ sở ra sao. Nhưng luôn luôn là thế. Những người không than phiền không bao giờ được thông cảm.
Trong im lặng, các cô gái lắng nghe bà mẹ tuôn trào, biết rằng bất kỳ cố gắng nào để trình bày lý lẽ hay xoa dịu bà chỉ làm bà thêm tức tối. Vì thế, bà tiếp tục không ngừng nghỉ cho đến khi anh Collins bước vào, ra vẻ trịnh trọng hơn lúc nào hết. Vừa nhìn thấy anh, bà nói:

- Bây giờ mẹ muốn tất cả các con giữ mồm miệng, để anh Collins và mẹ nói chuyện với nhau một chút.

Elizabeth yên lặng bước ra khỏi phòng, Jane và Kitty đi theo sau, nhưng Lydia vẫn đứng đấy, nhất quyết muốn được nghe mọi chuyện. Charlotte được lưu lại, trước nhất do anh Collins đã lịch sự hỏi thăm tỉ mỉ về cô và gia đình của cô, và kế đến do một ít hiếu kỳ, nên cô bước đến bên cửa sổ và giả vờ không chú ý lắng nghe. Với giọng đau buồn, bà bắt đầu:

- Ôi, anh Collins!

Anh trả lời:

- Thưa bà, chúng ta hãy im lặng luôn về việc này.

Nhưng anh tiếp tục, với giọng bất mãn:

- Tôi không hề thất vọng vì thái độ của cô con gái bà. Chúng ta có bổn phận cam chịu những điều tệ hại không thể tránh khỏi; Đấy là bổn phận khác thường của một người trai trẻ có may mắn như tôi đã được thành đạt sớm, và tôi tin tôi có thể cam chịu. Có lẽ không kém như thế là ý hồ nghi về hạnh phúc của tôi nếu cô em xinh đẹp của tôi chịu lấy tôi; vì tôi thường thấy rằng ta không thể hoàn toàn cam chịu khi cơ may, sau khi bị khước từ, bắt đầu mất đi một ít giá trị theo cách ta nhận định. Bà ạ, tôi hy vọng bà sẽ không xem tôi có thái độ thiếu tôn kính đối với gia đình bà khi tôi rút lại ý định đối với cô con gái của bà, khi tôi không yêu cầu và và ông sử dụng quyền hạn của ông bà để can thiệp cho tôi. Tôi lo ngại phong cách của tôi thuộc loại khó chịu khi tôi chấp nhận lời từ khước của cô con gái bà thay vì lời của bà. Nhưng tất cả chúng ta đều có thể lầm lỗi. Chắc chắn rằng tôi đã có ý tốt trong suốt vụ việc này. Mục đích của tôi đã là tìm kiếm một người bạn đời khả ái cho riêng tôi với tất cả cân nhắc có lợi cho cả gia đình bà, còn nếu thái độ của tôi là đáng trách, bây giờ tôi xin bà hãy thứ lỗi cho tôi.