Yêu thương không mù quáng

Đồng tiền tiêu đi theo cách ra sao, nó không chỉ phản ánh túi tiền của ta nhiều hay ít, nó còn phản ánh nhận thức của ta với cuộc sống.

***

Đầu năm học, mẹ tranh thủ giờ nghỉ trưa chạy xe qua trường Tiểu học, xem lớp con ăn và ngủ ở chỗ bán trú mới ra sao. Lúc đến cổng truờng, mẹ hết hồn vì thấy cả lớp con, mấy chục đứa con gái con trai lóc nhóc cặp nơ với áo quần đồng phục đáng yêu, đang chạy rầm rầm theo đuôi hai người ăn mày trước cổng truờng.

Mẹ dừng xe bên này đuờng theo dõi, thấy con và các bạn xúm quanh hai người ăn mày, giúi hết thứ này đến thứ khác cho họ. Các con đều có tiền lẻ một hai nghìn đồng, và hai người ăn mày lấy hết tiền của các con rồi đứng đó chờ lớp khác xuống sân. Mẹ thấy con gái cũng lôi ra cho tờ mười nghìn đồng mẹ dặn cất trong cặp, để đề phòng cần gọi điện gấp cho bố mẹ thì ra quán tạp hóa cổng trường dùng tiền đó gọi. Có bạn không thấy đưa gì, hai người ăn mày còn hất hàm và đòi lục cặp. Khi cô giáo gọi, các con lại nối đuôi nhau chạy rầm rập vào trong sân trường để ăn trưa.

Ngày hôm sau, mẹ lại qua trường con, giờ ăn trưa, cổng trường không mở, nhưng hai người ăn mày đã kiên trì đứng đó rồi. Và các con ùa ra như một đàn chim, bấu vào song sắt cổng truờng ríu rít, và lại có bao nhiêu tiền lẻ trong cặp lại cho hết người ăn mày. Mẹ lập tức bấm điện thoại gọi cho cô giáo. Một phút sau cô giáo xuất hiện xua các con vào ăn trưa. Mẹ lên xe đi, trong lòng băn khoăn nghĩ miên man.

Mẹ không thể ngăn gương mặt háo hức, sung sướng của con gái và các bạn khi cho tiền người ăn mày. Ngoài lớp con ra còn những lóp học khác. Nhưng làm sao giải thích với con rằng, người ăn mày ấy đang lấy cớ nghèo đói bần hàn và lạm dụng lòng thương hại của các con để mưu lợi? Và họ đang dùng lòng thiện tâm ngây thơ của các con như một con tin bị bắt cóc, để buộc các con trả tiền chuộc, dù chỉ là những đồng lẻ ít ỏi hàng ngày? Làm sao giải thích được họ đâu có đói khát, họ chỉ hòng lấy tiền mà thôi, cho dù các con dành cho họ cả suất cơm ngon, xúc xích bánh kẹo sô-cô-la các con coi là của báu, thì họ cũng vứt trả lại?

Có lẽ khi nào con lớn hơn, con chia tay trường Tiểu học, hoặc con vào Đại học, một ngày nào đó mẹ sẽ nói. Mẹ sẽ bảo rằng, có những khi con cũng cần phải học cách nói Không, để bảo vệ chính bản thân mình.

***

Trưa chủ nhật, hai mẹ con đang ngồi xem Disney Channel thì ngoài cửa có mấy người gọi với vào họ bảo họ đang đi bán tăm cho Hội người mù, và xin gia đình từ thiện mua ủng hộ, nếu cho thêm tiền càng tốt. Mỗi hộp tăm được bán với giá đắt gấp mười lần giá ở siêu thị.

Mẹ lịch sự mời họ đi, và nói, gia đình tôi chưa có nhu cầu. Mẹ thấy rõ con gái mẹ rất ngạc nhiên và băn khoăn, tới mức trong một khoảnh khắc, con quên cả bộ phim hay đang xem và đăm chiêu suy nghĩ về việc mẹ từ chối Hội người mù.

Con còn quá nhỏ nên con không biết cách che giấu tâm trạng. Mẹ cũng đang quan sát con, vì mẹ sắp nói với con một sự thật.

Con gái hỏi: Tại sao mẹ cho người tàn tật bao nhiêu tiền mà lại không chịu mua tăm cho người mù, chỉ hết mười nghìn đồng.

Mẹ bảo, vì họ đang nhân danh yêu thương để lừa đảo chúng ta.

Mẹ giải thích, người mù cũng là người, họ tuy khuyết tật nhưng họ chắc chắn có đầy đủ lòng tự trọng và sự khảng khái như bất kỳ nguời lành lặn nào. Họ tự trọng nên họ đã tự làm ra sản phẩm để sống bằng sức lao động của họ chứ không viện cớ mù để đi xin bố thí của người khác. Vì thế, họ cũng sẽ bán sản phẩm đúng bằng giá trị của nó.

Còn những người kia, họ đâu bán tăm, họ đang đi xin bố thí đấy chứ. Và để xin được bố thí, họ đã lấy cớ người tàn tật để kiếm chác, đồng thời xin thêm cả bố thí trên một hộp tăm bé xíu đó. Vậy con có nghĩ người mù sẽ nổi giận nếu thấy kẻ mắt sáng đi xin bố thí với danh nghĩa họ không?

Con gái gật gù, dù có thể con chưa thật hiểu lý lẽ tráo trở của đời sống, tại sao có người mắt sáng lại phải ăn bám theo danh nghĩa người mù như thế.

Mẹ nói, mẹ không bao giờ tiếc tiền để cho người khó khăn, nhưng mẹ cho theo cách của mẹ, chúng ta không phải là đã luôn trao tiền khi biết rõ nó được dùng thế nào, nó mang lại điều gì cho nguời khó khăn kia, đúng không? Hoặc chúng ta trao tiền cho một tổ chức mà ta tin rằng họ giúp đỡ công việc và cơ hội cho người nghèo, đúng không? Ta tỉnh táo khi yêu thương, chứ đâu phải cứ rút tiền ra cho là đã tốt, có khi lại trở thành mù quáng hoặc bị lợi dụng. Tiền từ thiện cũng phải tiêu đúng chỗ, đúng người.

Đồng tiền tiêu đi theo cách ra sao, nó không chỉ phản ánh túi tiền của ta nhiều hay ít, nó còn phản ánh nhận thức của ta với cuộc sống.

***

Cuối năm đi họp phụ huynh cho con gái, khi về, mẹ buồn lắm. Mặc dù con gái được cô giáo khen ngợi trước toàn truờng bởi đã dành số tiền mừng tuổi đầu năm của con, một số tiền khá lớn, tặng nhà trường để thầy cô giúp mua vở cho các bạn học sinh nghèo của trường.

Mẹ buồn vì con gái đã giấu mẹ chuyện đó.

Có lẽ con nghĩ việc chia sẻ với nguời khác, việc yêu thương người khác là thứ tự nhiên như hơi thở. Mẹ vẫn luôn bàn bạc với con mỗi khi ta muốn giúp đỡ một hoàn cảnh khó khăn nào đó trên báo chí. Mẹ vẫn luôn giải thích cho con việc mẹ dùng tiền để hỗ trợ một em bé nào đó, tại sao em này bị bệnh ta chỉ gửi một lần tiền cho em, tại sao em kia bất hạnh ta lại gửi tiền định kỳ cho em. Tại sao người khác số phận bi thương quá nên ta không giúp tiền mà ta kêu gọi mọi người cùng chung tay vào giúp đỡ.

Nên con mặc nhiên nghĩ việc chia sẻ bản thân với người khác là nghĩa vụ của một con nguời, mà không nhận ra rằng, trong hành trình đó, con đã quên mất mẹ.

Con đã không chia sẻ với mẹ câu chuyện của con, dự định của con. Con đã không kể cho mẹ việc con làm. Điều này làm mẹ bỗng dưng lo âu và tủi thân, như thể con đã không tin tưởng mẹ.

Hoặc như thể con bắt đầu chầm chậm bỏ rơi mẹ khi con bắt đầu lớn lên, có chủ kiến riêng, có nhận định riêng và tự quyết định lấy thái độ của con với cuộc đời.

Mẹ suy nghĩ rất kỹ trước khi nói chuyện này với con gái. Bởi biết đâu con gái chỉ vô tâm cho rằng, đó là việc quá nhỏ, khi mẹ luôn cho con tự quản lý và quyết định chi tiêu tiền cá nhân từ rất sớm. Hay con gái chỉ nghĩ giản đơn rằng, nếu bàn với mẹ, hẳn mẹ cũng vẫn ủng hộ cơ mà. Và nếu mẹ nói không khéo, bỗng dưng con gái bé bỏng sẽ hối hận vì một việc tử tế con đã làm, thì sao?

Mẹ suy nghĩ kỹ bởi mẹ nghĩ, không rõ con phải học thêm một chút về bài học yêu thương, hay chính mẹ mới là người phải học thêm về yêu và thương?

Trang Hạ