Đường yêu

Dạo này các em hay email riêng hỏi tôi về tình yêu, ảnh hưởng của nó lên nghề nghiệp, và những trở ngại họ đang gặp phải. Vì tôi chưa đủ sức tư vấn cho họ trong lĩnh vực tình yêu, nên tôi gửi họ đi nơi khác. Tôi viết câu chuyện của mình ở đây để chia sẻ với các em rằng, ''Sẽ luôn có lối ra và tôi luôn ở bên các em.''

***

Một

Qua Mỹ năm 14 tuổi, một trong những thú vui của tôi là chui vào thư viện công để đọc sách Việt. Các thư viện công của San Jose, mỗi chi nhánh đều có một tủ sách Việt đồ sộ, chứa đầy tất cả những sách xuất bản trước 1975. Tôi đọc tất tần tật, từ Duyên Anh, Bà Tùng Long đến Hồ Biểu Chánh, từ Kim Dung, Cổ Long đến Quỳnh Dao.

Thời tuổi teen giằng co giữa mộng mơ và thực tế, đầy hỗn độn do cú sốc văn hóa, loay hoay lội trong môi trường mới để khẳng định chính mình, tôi (may và xui thay) học về phong cách sống qua nhân vật Kim Dung, học về lịch sử Việt qua sách Trần Trọng Kim, và học yêu từ tiểu thuyết Quỳnh Dao. Lúc ấy, định nghĩa yêu của tôi là, ''Phải đặc biệt, phải mạnh mẽ, phải tom boy một chút (ngôn ngữ bây giờ là không bánh bèo), phải bất cần một chút... thì mới được yêu.''

Hai

Tôi gặp mối tình đầu của mình năm 17 tuổi. Anh là một người bạn trong đám bạn quậy phá của tôi. Nhìn lại, tôi thấy tình cảm của hai đứa dành cho nhau khá ngột thở, với quan điểm ''yêu là phải hết lòng, hết sức, chung thủy đến tột cùng'' chúng tôi vô hình chung trói buộc nhau tại chỗ, khổ sở vì bản thân có lúc bị hấp dẫn bởi một người khác, loay hoay tự tìm lời giải thích từ trong tôn giáo về tình yêu và hôn nhân dù tuổi cả hai đều còn rất trẻ.

Tình cảm kéo dài 7 năm sau đó, với nhiền đoạn chia tay vì chịu hết nổi, và những lúc quay về với nhau ngỡ vì yêu nhau nhưng thật ra vì thói quen có một người quan tâm đến mình hay chỉ vì lòng ích kỷ nhất thời. Bạn bè riết không thèm hỏi, ''Lại chia tay nữa hả'' vì nhàm. Đến bây giờ dù mỗi người một ngã đã lâu, thỉnh thoảng tôi vẫn mơ về thời ấy, và khi giật mình tỉnh dậy mừng rỡ vì đã qua rồi.

Câu hỏi tình yêu miên man trong tôi suốt thời gian ấy - vì sao mình luôn trống rỗng không bình an dù tự nhủ đang yêu?

Ba

Ở tuổi 26, tôi quyết định sẽ yêu bằng lý trí. Chọn một người tốt, gia đình đạo đức, muốn xây dựng gia đình cùng tôi. Lúc này tôi hơi mập mờ hiểu ra những giá trị quan trọng với bản thân, về việc cho đi và chia sẻ, về việc dấn thân và thay đổi, về việc làm một điều gì đó cho tha nhân quanh mình. Nhưng tôi vẫn chưa nối được hiểu biết này vào tình cảm cá nhân. Khi liên quan đến tình cảm, tôi luôn bị thôi thúc bởi một nỗi sợ vô hình, sợ cô đơn, sợ bị bỏ rơi, sợ không ai hiểu mình, sợ số phận ''cô độc'' như lá số tử vi đã tiên đoán.

Vì lo sợ nên tôi lập trình cho cuộc đời mình dựa trên quan điểm yêu thu thập từ tiểu thuyết, gia đình, tôn giáo, ... Tôi vẽ một bức tranh cho hành trình sắp tới, lập gia đình, học cao hơn, có con, chồng lo kinh tế, tôi làm việc xã hội, rồi tôi bắt tay vào thực hiện nó.

Hai năm yêu, sáu năm cưới, một thiên thần hiện diện trong hôn nhân chúng tôi. Hai đứa chia tay vì anh có người khác, nhưng đó không phải là lý do, nó ngược lại là kết quả của một tình yêu lỏng lẻo, không dựa trên giá trị, thiếu định hướng chung của hai người chưa hiểu về bản thân.

Tôi vật vã, mệt mỏi, gần như bỏ cuộc cho đến khi chầm chậm nhận ra vấn đề của bản thân mình - tôi chưa hiểu gì về mình, cũng như chưa hiểu gì về yêu.

Bốn

Cuối cùng rồi tôi cũng chịu nhận ra mình chưa hiểu gì về tình yêu. Tôi nhìn lại con đường phát triển nghề nghiệp của mình, nhận ra những đặc điểm ''không hoảng sợ, luôn tự tin, luôn biết mình muốn làm gì và khi đã biết thì cứ thử rồi tính sau, chẳng đòi hỏi kết quả, vui với từng bước chân.'' Những đặc điểm này tôi chưa có khi yêu.

Qua cuộc hành trình chữa lành trong trị liệu tâm lý, tôi từ từ nhận ra những ý nghĩ ẩn sâu trong tiềm thức của mình đã ảnh hưởng không lành mạnh thế nào đến cách tôi chọn người yêu cũng như cách tôi giữ chặt lấy tình yêu. Tôi cũng nhận ra những sách vở về yêu mình đọc bao ngày qua chẳng có cuốn nào hiệu quả khi tôi chưa hiểu về bản thân mình, về những động cơ ẩn sâu trong vô thức về yêu.

Tôi bắt đầu những bước chập chững đầu tiên trong hành trình học yêu, không ra điều kiện cho mình hay cho người ấy, không đòi hỏi sự hứa hẹn từ mình hay từ người ấy, không mong chờ hay sợ hãi một kết thúc sau này. Thay vào đó, tôi dựa hẳn vào những giá trị quan trọng của mình, về sự chia sẻ trách nhiệm, về khả năng trò chuyện và bất đồng ý kiến với nhau, về quan điểm nuôi dạy con, ...

Kết

Tôi vẫn học yêu mỗi ngày, và vì hiểu rõ mình là ai, mình muốn gì, người ấy có chung giá trị gì với mình, tôi dần bớt sợ hãi, tăng dần trân trọng. Tôi hạnh phúc hơn và tự tin rằng hành trình yêu của mình bắt đầu ổn hơn.

Các em ơi, ở tuổi 41 tôi vẫn chập chững học yêu, té rồi đứng dậy làm lại từ đầu. Nên ở tuổi 20 các em đừng sợ nhé, và dù gì xảy ra đi nữa, đừng quên yêu thương chính mình.

Ngày 13 tháng 12 năm 2017
Sài Gòn, Việt Nam

Phoenix Ho (https://www.facebook.com/phoenix.ho.925)