Người lạ từng quen

Tôi thường ít khi muốn đi xa. Đơn giản vì sau mỗi chuyến đi lại cảm thấy mình mắc nợ, phải trả.

***

1.

Khoảng sân nhỏ trước nhà ngập ngụa nắng. Người ngồi trong nhà cũng nóng hôi hổi y ran như vậy. Nhìn con sông chảy sau nhà cảm thấy trong mình xen kẽ cái buồn buồn man mác, cái luyến lưu, thậm chí là cái nhớ nhung, dành cho những điều gì đó cũng chẳng rõ, cho những người nào đó xa vời vợi. Chắc là lại nghĩ đến họ. Hình ảnh của họ trong mắt tôi lúc mới đến và khi chia tay sao mà khác xa nhau quá, dầu chỉ chưa đầy một tuần. Mà ngộ, nào có biết họ là ai, ở xứ nào tới, sẽ đi về đâu ? Vậy mà cũng làm mình khó quên những con người đó được.

Họ là những người bán hàng rong "lưu động" ở trong dịp lễ cúng đình ở khắp các nơi. Nơi nào có lễ thì họ dọn hàng đến bán, hết lễ lại dọn đi nơi khác. Ngày họ đến, bốn người phụ nữ xách theo những ba lô, túi, giỏ xách, bọc bị lỉnh kỉnh, cái nào cũng căng đầy. Nơi họ "tạm trú" là bãi đất trống gần chiếc cầu ván nhỏ dẫn sang đình. Bãi cỏ hoang nhanh chóng được dọn sạch, rác cũng không còn. Với mấy cây tre và vài tấm bạt cao su, một túp lều nhỏ nhanh chóng được dựng lên. Điều lạ nhứt là mấy cái túi mà họ mang theo tưởng ít đồ đạc, nào ngờ khi sắp xếp ra thì lại chất đầy cả lều.

Một quán bún nhanh chóng được hình thành, vậy là mỗi người một việc, tiếp tay nhau.

2.

Người dân quê nhanh chóng dễ dàng đón nhận một quán bún lạ mọc ven đường. Không cần phải thắc mắc về những con người đó. Quán không quá đông khách, nhưng cũng không đến nỗi vắng vẻ. Mỗi lần vào ăn chỉ một hai người, bù lại là hễ người nầy ra thì có người khác bước vào. Chị ơi cho tô bún riêu. Dì ơi thêm miếng rau muống. Để nhiều ớt nghe cô. Trụn nóng nóng húp cho ấm bụng cô chủ ơi.

Không cầu kỳ màu sắc, không văn vẻ rườm rà, họ đến với nhau như thế. Quán bún ven đường, tô bún xâm xấp nước nóng hôi hổi, những cái bàn cái ghế xộc xệch, tất cả đã buộc người bán và người mua lại với nhau, níu kéo người nơi đây và kẻ tha phương đến gần nhau hơn.

Ngày mưa, quán vắng đìu hiu. Trong cảnh trời đất vần vũ, ai chạy ngang quán bún nghe mùa cua thơm nồng chợt nổi lên một cơn thèm thì cũng đành... dằn xuống. Không thể điềm nhiên ngồi ăn trong cái cảnh mưa gió ầm ào như thế, mà có ăn cũng chưa chắc đã ngon. Bởi vậy dù nồi nước nóng bốc khói nhưng thau bún vẫn lạnh tanh, thau rau ướt sũng, tô đũa cũng ướt nhem. Gió quăng quật mấy tấm bạt cao su rào rào. Thiên nhiên cứ như muốn xô đổ cái quán. Nhưng không xô đẩy nổi bốn người phụ nữ. Quần xắn cao, áo ướt đầm, họ dầm mưa để giữ lều. Ê buộc lại cây tầm vông đó dùm coi. Kìa hất đổ nước đọng trên tấm cao su kìa. Sao không căng lại cho thẳng thóm đi. Lại mỗi người một việc, tất bật, lao nhao. Cuối cùng cái lều vẫn đứng đó, lọt thỏm giữa mênh mông, nhưng không bao giờ ngã đổ.

Sáng sớm, chưa thức dậy đã nghe tiếng lao xao từ quán bún. Vừa bước ra khỏi nhà thấy quán đã đông ì xèo khách. Buổi tối, khi mọi người chuẩn bị ngủ, lại nghe tiếng lao xao từ quán bún ấy. Những âm thanh cô độc và buồn, tràn ra giữa lòng đêm thăm thẳm. Và, tràn ra cả lòng người, cũng dịu vợi. Tiếng bàn ghế chạm vào nhau khi thu dọn, tiếng tô cọ vào nhau khi rửa, tiếng cước chùi nồi xàng xạc. Rõ nhứt là tiếng bàn tán sau một ngày vất vả, xem hôm nay bán được bao nhiêu tô, lời nhiều hay ít, còn dư rau dư bún không, than củi có thiếu không... Những tiếng nói sang sảng không ngần ngại trời đã khuya ấy dường như gây phiền hà cho những người xung quanh, nhưng cũng lại dường như cứ đeo đẳng mãi người nghe cho tới khi đã ngủ say.

3.

Hôm nay hết lễ, mọi người cũng đã về hết, cả con đường vắng hoe. Bỗng dưng lại cảm thấy buồn. Có lẽ cũng có phần vì thiếu vắng những con người đó. Dù sao cũng là "hàng xóm" với nhau gần một tuần, nhớ mặt từng người một, ngày nào cũng chạm mặt nhau, nhìn ngó nhau. Đôi lúc cảm thấy phiền vì họ ồn quá, nhưng bây giờ khi họ đi lại như thiếu vắng điều gì quen thuộc. Hàng ngày thức dậy không còn thấy họ, tối ngủ không còn bị họ làm ồn, nhưng lại man mác nhớ những ngày họ ở đây. Dường như tôi dễ bị "mẫn cảm" với sự chia ly (mà sự chia ly nào thì cũng đầy nước mắt).

Những con người chưa từng gặp, chưa từng quen biết, bỗng chốc biến thành điều gì đó thân thương, quen thuộc. Họ - tôi tạm đặt cho danh hiệu là "những con người kỳ diệu". Không cao sang, không làm dáng, nhưng hình bóng lại rất sừng sững trong mắt người ở lại. Rất đỗi bình dị và lớn lao - họ đã đến và đi như thế. Dân tứ xứ tha phương mà, biết bao giờ gặp lại, nhưng sẽ khó mà quên những con người ấy. Phải chăng nói như ca dao:

"Nước sông trong chảy lộn sông ngoài
Thương người xa xứ lạc loài đến đây".

Tôi thường ít khi muốn đi xa. Đơn giản vì sau mỗi chuyến đi lại cảm thấy mình mắc nợ, phải trả. Nhưng đôi lúc, không đi đâu chỉ ngồi ở nhà cũng đã thấy dường như mình đã "mắc nợ" với ai đó rồi.

Với những người lạ từng quen.

Vĩnh Thông